سبقت تاریخی مالیات از نفت در تأمین منابع عمومی بودجه

به گزارش خبرگزاری صداوسیما، سید محمد هادی سبحانیان، در تشریح راهبرد‌های کلان این سازمان، به اهداف پنج‌گانه نظام مالیاتی نوین اشاره کرد و گفت: اولین هدف سازمان، تامین پایداری بودجه جاری دولت از محل مالیات است که بر اساس برنامه هفتم توسعه، نسبت مالیات به تولید ناخالص داخلی هر سال یک واحد درصد افزایش خواهد یافت تا وابستگی بودجه به منابع ناپایدار کاهش یابد و بنیان‌های مالی کشور تقویت شود.

رئیس‌کل سازمان امور مالیاتی افزود: نسبت مالیات به تولید ناخالص داخلی، هزینه‌های جاری دولت و منابع بودجه عمومی طی سال‌های اخیر افزایش یافته و مالیات به‌عنوان منبعی پایدار برای تأمین هزینه‌های کشور جایگاه برجسته‌ای یافته است که این روند نشان‌دهنده حرکت نظام مالیاتی به سمت شفافیت و عدالت است.

وی تاکید کرد: در هفت‌ماهه نخست سال ۱۴۰۴، نسبت درآمد‌های مالیاتی به درآمد‌های نفتی در تأمین منابع عمومی بودجه به رقم بی‌سابقه ۵.۵ برابر رسیده است. این نسبت نشان‌دهنده جایگاه برجسته مالیات در ساختار مالی کشور و کاهش وابستگی بودجه به درآمد‌های نفتی است.

سبحانیان بیان داشت: نسبت مالیات به تولید ناخالص داخلی (T/GDP) در سال ۱۴۰۳ به بالاترین سطح خود در هفت سال گذشته رسیده است. این نسبت بر مبنای آمار بانک مرکزی به ۸.۳ درصد و بر اساس آمار مرکز آمار ایران به ۶.۴ درصد افزایش یافته است؛ رشدی قابل توجه که نشان‌دهنده تقویت جایگاه مالیات در ساختار اقتصادی کشور است.

رئيس کل سازمان امور مالیاتی گفت: مقایسه روند سالانه این شاخص از سال ۱۳۹۷ تا ۱۴۰۳ نشان می‌دهد که پس از افت نسبی در سال‌های ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰، روند صعودی از سال ۱۴۰۱ آغاز شده و در سال ۱۴۰۳ به نقطه اوج خود رسیده است. این تحول نتیجه اجرای سیاست‌های هوشمندسازی، افزایش تمکین مؤدیان و توسعه حسابرسی سیستمی بوده است.

وی در تشریح این دستاورد گفت: افزایش نسبت مالیات به تولید ناخالص داخلی، نشانه‌ای روشن از پایداری منابع بودجه، کاهش وابستگی به نفت، و ارتقای عدالت مالیاتی است. این شاخص یکی از اهداف کلیدی برنامه هفتم توسعه بوده و تحقق آن نشان‌دهنده موفقیت راهبرد‌های سازمان در اصلاح ساختار مالیاتی کشور است.

سبحانیان افزود: نسبت مالیات به هزینه‌های جاری دولت در سال ۱۴۰۳ به رقم بی‌سابقه ۶۵.۵ درصد رسیده است. این شاخص نشان می‌دهد که بخش عمده‌ای از هزینه‌های جاری دولت اکنون از محل درآمد‌های مالیاتی تأمین می‌شود؛ تحولی مهم در مسیر پایداری مالی و کاهش وابستگی به منابع ناپایدار.

وی گفت: بررسی روند این نسبت از سال ۱۳۹۷ تا ۱۴۰۳ نشان می‌دهد که پس از نوساناتی در سال‌های ابتدایی، از سال ۱۴۰۰ به بعد شاهد رشد مستمر بوده‌ایم. نسبت مالیات به هزینه‌های جاری از ۴۰.۹ درصد در سال ۱۴۰۰ به ۴۷ درصد در سال ۱۴۰۱، ۵۶ درصد در سال ۱۴۰۲ و نهایتاً به ۶۵.۵ درصد در سال ۱۴۰۳ افزایش یافته است.

سبحانیان ادامه داد: نسبت مالیات به منابع بودجه عمومی نیز در سال ۱۴۰۳ به رقم ۴۸ درصد رسیده است؛ بالاترین سطح در هفت سال گذشته. این شاخص نشان‌دهنده نقش فزاینده مالیات در تأمین منابع پایدار بودجه و کاهش وابستگی به درآمد‌های نوسان‌پذیر نفتی و غیرمالیاتی است.

وی افزود: بررسی روند این نسبت از سال ۱۳۹۷ تا ۱۴۰۳ نیز نشان می‌دهد که پس از افت محسوس در سال ۱۴۰۰ (۲۹.۹ درصد)، مسیر بازگشت و رشد آغاز شده و طی سه سال متوالی افزایش یافته است به طوری که در سال ۱۴۰۱، ۳۴.۳ درصد، در سال ۱۴۰۲، ۴۱.۴ درصد و در سال ۱۴۰۳ به ۴۸ درصد رسیده است.

معاون وزیر امور اقتصادی و دارایی دومین هدف سازمان را رفع تبعیض و ارتقای عدالت مالیاتی دانست و گفت: اصلاح ساختار‌ها و رویه‌های مالیاتی در دستور کار قرار گرفته تا بار مالیاتی به‌طور منصفانه میان مؤدیان توزیع شود و اعتماد عمومی نسبت به نظام مالیاتی افزایش یابد.

سبحانیان، سومین هدف سازمان را تسهیل امور مودیان و کاهش اصطکاک و هزینه‌های مالیات‌ستانی در کشور دانست و افزود: توسعه سامانه‌های هوشمند و ارائه خدمات الکترونیک موجب شده است تعامل مؤدیان با سازمان ساده‌تر، سریع‌تر و کم‌هزینه‌تر شود و اصطکاک میان مردم و نظام مالیاتی کاهش یابد.

وی ارتقای سلامت اداری و کاهش فساد در نظام مالیاتی را هدف چهارم و استفاده از سیاست‌های مالیاتی در جهت رشد اقتصادی کشور را هدف پنجم سازمان برای نظام مالیاتی نوین دانست.