یک تیر و سه نشان در صنعت ایرانی

همین چند هفته پیش بود که یک روز در روستای مادری مهمان بودم. هوا که تاریک شد صدای موتور تولید برق گوش آسمان را کر کرد اما فقط برای من غیرقابل تحمل بود و اهالی به این صدا عادت داشتند یعنی چاره ای نبود جز تحمل. تازه این آغاز کار بود. به پاسی از شب که رسیدیم صدای خاموشی در خانه پیچید. از قضا شارژ گوشی تلفن همراه من هم ته کشیده بود. آن شب را بدون استفاده از فناوری به صبح رساندم.

روز دوشنبه ساعت 9صبح تلفن خبرگزاری صداوسیمای مرکز مهاباد به صدا درآمد صدای مهندس جوانی را شنیدم که بعد از سلام و احوالپرسی گفت: خبر خوشی را برایتان دارم خبری که می تواند تحولی بنیادی در  منطقه حتی کشور هم ایجاد کند .

پس از کمی توضیحات قرار شد فردا صبح به همراه تیم خبری به محل راه اندازی این طرح مهم برویم.

آمادگی برای پوشش خبری یک رویداد

شب مدام این طرح را مرور می کردم و نمی دانم از ذوق بود یا از سوالات بی شماری که برای پرسیدنش واقعا بی قرار بودم خوابم نمی برد بیدار شدم و چراغ را روشن کردم زیر نور چراغ نشستم و به بیرون نگاه می کردم با خودم فکر می کردم که دنیایی روشنایی چقدر با دنیایی تاریکی و سیاهی تفاوت دارد براستی اگر برق و روشنایی نبود الان زندگی ما انسان ها در چه مرحله ای از توسعه قرار داشت و به کجا می رسید.

معمولا قبل از تهیه گزارش در مورد سوژه مطالعه می کنم. این بار هم به  سراغ اینترنت رفتم و درمورد نیروگاه های آبی کشور که  با دست جوانان سرزمین عزیزمان راه اندازی می شود شروع به جست و جوکردم. نیروگاه هایی که تا قبل از انقلاب اسلامی بسیار انگشت شمار و به بهایی گزاف و به دست خارجی ها ساخته شده بود.

صبح خروس خوان با زنگ تلفنم بیدار شدم صدای مهندس جوان نخستین صدایی بود که روز سه شنبه می شنیدم بعد از اتمام مکالمه با عجله ساعت هفت و ده دقیقه خودم را به اداره رساندم و  با گروه خبری به سمت مجتمع پتروشیمی مهاباد حرکت کردیم مجتمعی در 12 کیلومتری این شهر که از همان زمان احداث (سال 89) و بهره برداری رسمی از آن ( سال95)  همه باور داشتند که به عنوان  بزرگترین طرح صنعتی استان نوید روزهای گرم و خوشی را برای مردم منطقه و حتی کشور هم  می دهد.

بعد از هماهنگی های لازم در ورودی مجتمع و انجام آزمایش اولیه و رعایت دستورالعمل های بهداشتی مقابله با  ویروس کرونا مجوز ورود را به محوطه مجتمع پتروشیمی مهاباد گرفتیم و با تلفن در طول  مسیر دوبار آدرس را پرسیدم البته از حواسپرتی من نبود و واقعا مجتمع پتروشیمی مهاباد از نظر وسعت مساحت زیادی دارد (185هکتار) و تقریبا تمام خیابان های این مجتمع هم شبیه به یکدیگر هستند. خلاصه با هر شرایطی که بود توانستیم به فاز نیروگاهی در ضلع جنوبی مجتمع پتروشیمی مهاباد برسیم.

از دیدن انرژی، انرژی می گیریم

ما که رسیدیم مهندسان جوان و پرانرژی را منتظر دیدیم بعد از سلام و احوالپرسی بدون اتلاف وقت کار را شروع کردیم  از بین آنها مهندس نعمتی به نمایندگی از گروه شروع به توضیح دادن در خصوص نیروگاه کرد .

مهندس نعمتی با 28 سال سن  رئیس برق پتروشیمی مهاباد است این جوان خوش فکر ابتدا درخصوص مساحت و نحوه ی اجرای این طرح توضیح داد و گفت: مساحت این طرح که بر روی استخر ذخیره آبهای سطحی مجتمع احداث شده  است چهارصد مترمربع است و حدود شش ماه است که به صورت گروهی در حال تلاش برای تبدیل ایده ذهنی و علمی خود (نیروگاه خورشیدی شناور تولید برق) به عمل هستند.

باور ایرانی گل می دهد

مهندس نعمتی با اعتماد به نفسی مثال زدنی می گوید این نیروگاه خورشیدی بر روی پنل های شناور راه اندازی شده و برای نخستین بار در کشور اجرا می شود و دلیل منحصر به فرد بودنش هم همین شناور بودن پنل های خورشیدی است.

او درمورد پنل های شناور و کارآیی آن در نیروگاه اینگونه توضیح می دهد: نام فارسی و ایرانی آن صفحات خورشیدی است که در همین مدت با خنک کاری که بر روی آب های سطحی استخر انجام داده سیزده تا پانزده  درصد میزان کارایی و  ظرفیت نیروگاه را افزایش و ارتقا داده است.

قدم در راه شکوفایی

در ادامه خواستم به داخل نیروگاه قدم بگذارم و همه چیز را از نزدیک ببینم که برای این کار لازم بود تا سه پله پایین برویم  به همراه  مهندس خبازی کارشناس ارشد مهندسی مجتمع پتروشیمی مهاباد وارد نیروگاه شدیم در زمان عبور از میان پنل ها به خوبی می شد حس کرد که این صفحات خورشیدی شناور هستند چرا که راه رفتن در میان آنها  نیازمند تمرکز ذهنی است و برای راه رفتن باید با دقت قدم برداریم.

بعد از  چند دقیقه قدم زدن و با دقت نگاه کردن به فضای نیروگاه شروع کردم به سوال پرسیدن ازاین مهندس جوان بیست و پنج  ساله،  نخست پرسیدم ظرفیت تولیدی این نیروگاه چقدر است؟ بدون درنگ پاسخ داد: این نیروگاه روزانه دویست کیلووات ساعت برق تولید می کند و در صورت تکمیل و اجرای فاز دوم تا نیم مگاوات هم افزایش پیدا می کند.

دومین سوالم از این مهندس شرایط آب و هوایی منطقه مهاباد بود که به طور میانگین در سال چقدر تابش مستقیم آفتاب را جذب می کند امری که در جریان تولید برق تاثیر گذار است. در این مورد هم با اشاره به داده ها گفت : این زمان برای منطقه ما به طور میانگین در سال 6 ساعت است.

یک پیشنهاد توپ برای سرمایه گذاری

.در ادامه خواستم کمی از برآوردهای اقتصادی و هزینه نیروگاه سوال کنم که لبخندی زد و با دستش به سمت همکار دیگرش اشاره کرد و گفت این بخش  مربوط به خانم مهندس امیر حسینی است. خانم  مهندس هم با  بیان اینکه برآورد هزینه برای این طرح 850 میلیون تومان در نظر گرفته شده است گفت: زمان بازگشت سرمایه برای این طرح زیر 5 سال است و بسیار به صرفه و مناسب برای سرمایه گذاری است چون دولت برای  پشتیبانی از این طرح های عمرانی برنامه های حمایتی در نظر گفته است.

هنوز چند سوال کلیدی در ذهنم مانده بود که باید آنها را هم می پرسیدم تا بتوانم به جمع بندی نهایی برسم. اول  اینکه آیا این طرح در مناطق توسعه نیافته هم می تواند قابل استفاده باشد که در این خصوص مهندس نعمتی با ابراز امیدواری و لبخندی سرشار از دلگرمی به آینده تصریح کرد این طرح به خصوص در نقاطی که از شبکه سراسری برق دور هستند یا از نظر زیر ساخت های انرژی و آبی مشکل دارند می تواند قابل اجرا باشد و در کنار تولید برق به حل مشکل شوری آب هم از طریق پنل های شناور کمک کند و این یعنی دستاوردی بزرگ در عرصه عمرانی و توسعه مناطق محروم. نقاطی که با اجرای این طرح می توان انتظار دلگرمی بیشتر اهالی به ماندن در این مناطق محروم  را داشت و مانع از مهاجرت آنان به جاهای دیگر شد چراکه از قدیم گفته اند آب مایه زندگی و آبادانی است..

در مورد اینکه این طرح چه زمانی به شبکه سراسری برق متصل می شود هم مهندس خبازی گفت : با اجرای فاز دوم تا سه هفته آینده این طرح به شبکه سراسری متصل می شود و برق مورد نیاز خانوار های روستایی مجاور مجموعه را فعلا  تامین می کند و برای آینده هم برنامه ریزی کرده ایم تا بتوانیم برق خانوار های بیشتری را از طریق این نیروگاه تامین کنیم.

یک تیر و سه نشان با جوانان ایران زمین

این سه مهندس در جمع بندی نهایی هر سه اتفاق نظر داشتند که سه مزیت مهم این نیروگاه خورشیدی شناور، تولید نیرو(برق) جلوگیری از تبخیر آب و حل مشکل شوری آب با پنل های شناور است.

جالب است که این نیروگاه با تکیه بر دانش و تخصص جوانان بومی بر روی آب های سطحی مجموعه (بازیافتی ) راه اندازی شده است و با محاسبات این مهندسان جوان تا چهار سال آینده  نیروگاه شناور آنها  با اجرای فاز دوم  قادر به تامین  برق مورد نیاز چهارصد خانوار روستایی می شود.

سخن آخری که ابتدای راه است

و در آخر اینکه نخستین نیروگاه خورشیدی شناور کشور با همت و تخصص فرزندان این مرز و بوم در دل تحریم های ظالمانه راه اندازی می شود که در کنار  کمک به روشنایی زندگی تعداد زیادی از خانوار ها نوید روزهای گرم و روشن را در عرصه تولید و اشتغال هم می دهد و این تازه ابتدای مسیر سربلندی ایران اسلامی و شکوفایی جوانان این دیار سرافراز است.

نویسنده : مرتضی قربانی