قدمت حسینه‌های استان خراسان رضوی به دوران قاجار می‌رسد

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما به نقل از روابط عمومی وزارت میراث فرهنگی، آقای محمود طغرایی افزود: این حسینیه‌ها شامل «حسینیه قنادها» در سبزوار مربوط به اواخر دوره قاجار و اوایل دوره پهلوی، «حسینیه زرگرها» در سبزوار مربوط به اواخر دوره قاجار، «حسینیه حاج کریمی» در قوچان مربوط به دوره پهلوی، «حسینیه هیأت حسینی بالا» در داورزن مربوط به اواخر دوره قاجار و اوایل دوره پهلوی می‌شود.
وی حسینیه رحیمیان در مشهد را مربوط به اواخر دوره قاجار، حسینیه گلمکان در چناران را مربوط به دوره قاجاریه، حسینیه تایباد را مربوط به دوره پهلوی، حسینیه حصار در شهرستان بینالود را مربوط به دوره پهلوی اول، حسینیه حاج خداداد در بجستان را مربوط به دوره قاجاریه، حسینیه داورزن را مربوط به دوره قاجاریه، حسینیه بالاده برس در تربت‌حیدریه را مربوط به اواخر دوره قاجار، حسینیه چشمه‌علی در نیشابور را مربوط به دوره قاجار، تکیه ابوالفضلی در نیشابور را مربوط به دوره پهلوی اول، تکیه سفلی کنگ در بینالود را مربوط به اواخر دوره قاجار دانست که در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
مسئول دفتر ثبت آثار تاریخی و حرایم اداره کل میراث فرهنگی خراسان رضوی بیان کرد: معماری حسینیه‌ها مربوط به اواخر دوره صفویه تا میانه دوره قاجار می‌شود که برگرفته از اعتقاد شیعیان از زمان شکل‌گیری اسلام در ایران است. حسینیه‌ها معماری خاصی دارند و ازنظر شکل و شمایل و طراحی ساخت با دیگر اماکن مذهبی متفاوت هستند.
او بیان کرد: معماری حسینیه‌ها متفاوت از معماری مساجد است، زیرا مساجد فضای سرپوشیده‌ای هستند که ویژه اقامه نماز ساخته شده‌اند، اما حسینیه‌ها فضای باز و بدون سقف هستند که برای برگزاری تعزیه و شبیه‌خوانی تعبیه‌شده‌اند. اغلب حسینیه‌ها چادرپوش یا خیمه پوش بوده‌اند به‌نحوی‌که به‌صورت موقت چادری بر روی بخشی از سقف آن نصب می‌شده که نمادی از خیمه امام حسین (ع) باشد و فضای کربلا را حین برگزاری تعزیه برای مردم تداعی کند.
آقای طغرایی ادامه داد: حسینیه از ابتدا دارای حیاط مرکزی بزرگ برای برگزاری شبیه‌خوانی و تعزیه بوده که در واسط محوطه عزاداری هیات یا مراسم تعزیه و روضه‌خوانی برگزار می‌شده و مردم به تماشای آن می‌ایستادند.
در پیرامون حیاط حسینیه دوطبقه وجود داشته است که یک طبقه مخصوص مردان و طبقه دوم مخصوص زنان بوده است.»
قدمت تکیه‌ها یا همان حسینیه‌ها در خراسان رضوی به دو قرن قبل می‌رسد. به‌واسطه وجود مضجع شریف ثامن‌الحجج علی ابن موسی‌الرضا (ع) پرشورترین مجالس عزا برای امام حسین (ع) در کشور از این خطه برخاسته و حسینیه‌ها مهم‌ترین مکان برای عزاداری‌های محلی بوده است.
هنوز هم حسینیه‌های تاریخی خراسان رضوی به‌ویژه در مشهد محل پرشورترین مجالس سوگواری برای حسین (ع) ویاران اوست، آن‌چنان‌که مردم هر محله قبل از محرم حسینیه خود را غبارروبی و برای برگزاری مجالس مهیا کرده و در طول محرم و صفر هر شب بساط نذری در آن برپا است.
هیأت‌های مذهبی که از مردان و پسران همان محله تشکیل می‌شوند، صبح روز عزا در حسینیه‌ها گرد هم می‌آیند و از آن محل دسته‌روی خود در خیابان‌ها را آغاز می‌کنند و پس از غروب نیز خود را به حسینیه محله می‌رسانند و پس از ساعتی سینه‌زنی و نوحه‌خوانی پرشور، عزاداری آن روز را به پایان می‌رسانند.
حسینیه‌ها نقش بی بدیلی در عزاداری‌های ماه محرم و صفر داشته و دارند و بااینکه مساجد محله و اماکن مشابه دیگری مانند زینبیه شکل‌گرفته‌اند، اما هنوز حسینیه‌ها جایگاه خود را در ماه‌های محرم و صفر برای برگزاری پرشور عزاداری‌های هیات‌های مذهبی به‌ویژه تعزیه حفظ کرده‌اند.